خلع ید چیست و حکم آن چگونه اجرا میشود؟

راهنمای خلع ید | حکم اجرا، تخلیه ید، تفاوت با رفع تصرف و زمان

خلع ید طبق ماده ۳۰۸ قانون مدنی، بازپس‌گیری ملک از تصرف غیرقانونی است. دعوی حقوقی و اغلب مالی. در این راهنما، اجرا، تفاوت‌ها و زمان را بررسی می‌کنیم.

خلع ید یکی از رایج‌ترین دعاوی ملکی در ایران است که مالکین برای بازپس‌گیری دارایی خود از آن استفاده می‌کنند. این دعوا بر پایه حق مالکیت استوار است.

طبق آمار قوه قضاییه، سالانه بیش از ۳۰٪ دعاوی حقوقی مربوط به املاک، به خلع ید اختصاص دارد. این آمار اهمیت آگاهی از مراحل قانونی را نشان می‌دهد.

خلع ید چیست؟

خلع ید یعنی رفع تصرف غیرقانونی و بازگرداندن ملک (منقول یا غیرمنقول) به مالک اصلی با حکم دادگاه.

ماده ۳۰۸ قانون مدنی: هرگاه کسی مال غیر را بدون مجوز قانونی تصرف کند، مالک حق مطالبه خلع ید دارد.

تصرف غیرقانونی می‌تواند با زور، فریب یا بدون قرارداد باشد. مالک باید سند مالکیت رسمی ارائه دهد.

تخلیه ید چیست؟

تخلیه ید مرحله اجرای حکم خلع ید است که پس از صدور رای قطعی آغاز می‌شود.

حتی اگر مالک قبلاً اجازه استفاده داده باشد (مثل اجاره)، پس از پایان قرارداد، می‌تواند تخلیه ید را اجرا کند.

فرآیند توسط واحد اجرای احکام مدنی و با حضور مأمور کلانتری انجام می‌شود.

خلع ید چقدر زمان می‌برد؟

زمان دقیق قابل پیش‌بینی نیست، اما به‌طور متوسط:

• رسیدگی اولیه: ۱ تا ۳ ماه
• صدور رای: ۲ تا ۴ ماه
• اجرای حکم: ۱ تا ۳ ماه
• کل فرآیند: ۴ تا ۱۰ ماه (در موارد پیچیده بیشتر)

عوامل مؤثر: تراکم پرونده، کیفیت مستندات، اعتراض طرف مقابل.

تفاوت خلع ید با رفع تصرف عدوانی

این دو دعوا اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی دارند:

حکم خلع ید مشاعی چگونه اجرا می‌شود؟

طبق ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی:

• متصرف از کل ملک مشاع خلع ید می‌شود
• استفاده مجدد فقط با رضایت همه شرکا یا حکم دادگاه
• در صورت عدم همکاری، دادگاه تقسیم یا فروش را دستور می‌دهد

خلع ید کیفری است یا حقوقی؟

کاملاً حقوقی است و در دادگاه حقوقی رسیدگی می‌شود.

شامل اموال منقول (خودرو) و غیرمنقول (زمین، آپارتمان، مغازه). برای موفقیت، از وکیل متخصص حقوقی کمک بگیرید.

سوالات متداول

خلع ید حقوقی است یا کیفری؟

حقوقی؛ بر پایه مالکیت و در دادگاه حقوقی.

زمان اجرای حکم خلع ید چقدر است؟

۴-۱۰ ماه؛ از طرح دعوا تا تخلیه کامل.

خلع ید مشاعی چطور اجرا می‌شود؟

محرومیت کامل متصرف + رضایت همه مالکین برای استفاده مجدد.

نتیجه‌گیری

خلع ید قانونی‌ترین و مطمئن‌ترین راه بازپس‌گیری ملک است. هرگز از زور استفاده نکنید.

فوراً با وکیل متخصص املاک مشورت کنید. مدارک کامل (سند، استعلام، شهادت) کلید پیروزی است.

مؤسسه حقوقی و داوری رویای سبز | تهران، سعادت آباد، شهرک غرب | وکیل پایه یک دادگستری