حجب در ارث چیست؟انواع و ماهیت ان

حجب در ارث چیست؟ انواع (حرمانی، نقصانی)، حجب از رد

حجب در ارث، کلید تقسیم ترکه است. در این راهنما، مفهوم، انواع، مثال و تفاوت با منع را بررسی می‌کنیم.

حجب در ارث یکی از اصول بنیادین قانون مدنی ایران است. طبق ماده ۸۶۱ قانون مدنی، وجود وارث نزدیک‌تر، سهم یا حق دیگران را محدود می‌کند.

سالانه بیش از ۱۵۰,۰۰۰ پرونده ارث در دادگاه‌های خانواده مطرح می‌شود (آمار قوه قضاییه). اشتباه در حجب، منجر به اختلافات طولانی می‌شود.

در این مقاله جامع از موسسه حقوقی رویای سبز، با حجب در ارث، انواع حرمانی و نقصانی، حجب از رد، طبقات وراث و نکات حقوقی آشنا می‌شوید.

مفهوم و ماهیت حجب در ارث

حجب در لغت به معنای «پوشاندن» است. در حقوق ارث، یعنی وجود وارث، مانع یا محدودکننده سهم وارث دیگر شود.

حاجب: وارثی که باعث محرومیت یا کاهش سهم می‌شود.
محجوب: وارثی که از ارث محروم یا سهم کمتری می‌برد.

مثال: فرزند (حاجب) → نوه (محجوب حرمانی) یا مادر (محجوب نقصانی).

انواع حجب در ارث

حجب دو نوع اصلی دارد:

۱. حجب حرمانی

محرومیت کامل از ارث — وارث دورتر حذف می‌شود.

مثال: فرزند → نوه (محجوب حرمانی).

وجود هر طبقه → حجب حرمانی طبقه بعدی.

۲. حجب نقصانی

کاهش سهم — نه محرومیت کامل.

مثال ۱: فرزند → مادر از ۱/۳ به ۱/۶.
مثال ۲: دو دختر → هر کدام ۱/۳ (مجموع ۲/۳).

حجب از رد چیست؟

محدودیت در افزایش سهم — حتی اگر ترکه اضافه بماند.

اموال اضافی → به وراث دیگر (نه این افراد).

تفاوت حجب و منع از ارث

نتیجه‌گیری

حجب در ارث، نظم‌دهنده تقسیم ترکه است. شناخت حرمانی، نقصانی و حجب از رد، از اختلاف جلوگیری می‌کند.

برای محاسبه دقیق سهم‌الارث، با وکیل متخصص مشورت کنید.

رویای سبز: مشاوره رایگان در سعادت آباد.

پرسش‌های متداول

۱. تفاوت حرمانی و نقصانی؟

حرمانی: محرومیت کامل | نقصانی: کاهش سهم.

۲. زوجه محروم می‌شود؟

خیر — حداکثر ۱/۴.

۳. نوه با فرزند ارث می‌برد؟

خیر — حجب حرمانی.

۴. نبود طبقه اول؟

ارث به طبقه دوم.

۵. منع از ارث؟

قتل، کفر، لعان.

موسسه حقوقی رویای سبز | تهران، سعادت آباد | وکلای ارث و انحصار وراثت