همه چیزدرباره طلاق و انواع ان

انواع طلاق در قانون ایران: رجعی، بائن، خلع، مبارات | راهنمای کامل

هنگامی که زوجین توانایی ادامه زندگی مشترک را از دست می‌دهند، به جدایی می‌اندیشند. قانون‌گذار ایران برای جلوگیری از هرج‌ومرج و حمایت از حقوق طرفین، به‌خصوص فرزندان، مجموعه‌ای از قوانین را در قانون مدنی و حمایت خانواده تدوین کرده است. طلاق یک عمل حقوقی با شرایط و ویژگی‌های خاص خود است که اقسام، مراحل و آثار متفاوتی دارد.

اقسام طلاق در قانون مدنی: بائن و رجعی

ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی طلاق را بر دو قسم اصلی می‌داند: طلاق بائن و طلاق رجعی. اصلی‌ترین تفاوت این دو قسم، در حق رجوع یا بازگشت شوهر به همسر در ایام عده است.

طلاق بائن (غیرقابل رجوع)

بائن در لغت به معنای جدا شونده است. طلاق بائن، طلاقی است که در آن، شوهر بعد از اجرای صیغه طلاق، امکان بازگشت به زندگی مشترک از طریق رجوع در ایام عده را ندارد. اگر زوجین بخواهند دوباره با هم ازدواج کنند، حتماً باید نکاح جدید با مهریه جدید واقع شود.

طلاق رجعی (قابل رجوع)

رجعی از ریشه رجع به معنی بازگشت است. در طلاق رجعی، برای شوهر حق رجوع وجود دارد. یعنی مرد می‌تواند در صورت عده، بدون نیاز به عقد جدید، به زن برگردد و زندگی مشترک را دوباره آغاز نماید.

عده طلاق چیست و مدت آن چقدر است؟

مطابق ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی، عده مدت زمانی است که زن پس از انحلال ازدواج (به هر شکل)، حق ازدواج دوباره ندارد. عده برای جلوگیری از اختلاط نسل و تعیین وضعیت حقوقی حمل احتمالی نگه‌ داشته می‌شود.

مدت عده در انواع نکاح و انحلال

• عده طلاق (نکاح دائم): سه طهر (سه‌ بار عادت ماهیانه و پاک شدن از عادت ماهیانه‌ سوم). اگر زن در سن یائسگی باشد یا عادت ماهیانه نشود، عده طلاق او سه ماه است.
• عده نکاح منقطع (صیغه موقت): در صورت انقضاء مدت یا بذل مدت، عده زن دو بار عادت ماهیانه و پاک شدن از عادت ماهیانه دوم است. اگر زن یائسه باشد، عده ۴۵ روز می‌باشد.
• عده وفات: چه در نکاح دائم و چه در نکاح منقطع، عده وفات ۴ ماه و ۱۰ روز است.
• عدم نزدیکی: اگر بین زن و مرد نزدیکی واقع نشده باشد، نگه داشتن عده طلاق نیست، ولی عده وفات را زوجه می‌بایست نگه‌دارد.

جدول مقایسه جامع طلاق بائن و رجعی

مصادیق طلاق بائن مطابق ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی

ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی، انواع خاصی از طلاق را به عنوان طلاق بائن و غیرقابل رجوع معرفی می‌کند:

• جدایی که قبل از نزدیکی واقع شود.
• طلاق زن یائسه (زنی که به دلیل شرایط سنی، عادت ماهیانه نمی‌شود).
• طلاق خلع: طلاقی که در آن زن به دلیل کراهت از شوهر، مالی را (مهریه، کمتر یا بیشتر) به او می‌بخشد تا جدا شود.
• طلاق مبارات: مربوط به زمانی است که کراهت و نفرت طرفینی است. در این حالت زن نباید بیشتر از مهریه به شوهرش ببخشد.
• جدایی که بعد از سه وصلت متوالی انجام شود (یعنی مردی سه بار زن را طلاق داده و رجوع کرده یا دوباره عقد نموده باشد). طلاق سوم بائن است.

انواع طلاق بر اساس نحوه اقدام (رویه قضایی)

برای اقدام به جدایی، راه‌های متفاوتی وجود دارد که هر کدام مراحل و ویژگی‌های حقوقی خاص خود را دارند.

۱. طلاق به درخواست زوج (مرد)

مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون و مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را نماید. مرد برای جدایی نیازی به ارائه دلیل خاصی ندارد، اما مکلف است حقوق مالی همسر خود (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و...) را بپردازد. در صورت اعسار (تنگدستی) مرد، پرداخت حقوق مالی زوجه می‌تواند به شکل اقساطی انجام شود.

۲. طلاق به درخواست زوجه (زن)

زوجه برای درخواست جدایی نیاز به دلیل حقوقی دارد. مطابق قانون، زن می‌تواند با وجود یکی از شرایط زیر از دادگاه تقاضای جدایی نماید:

• وجود وکالت در طلاق (حق طلاق): اگر زن ضمن عقد وکالت در طلاق از مرد گرفته باشد می‌تواند پس از اثبات تحقق شرط در محکمه، خود را مطلقه سازد.
• عدم پرداخت نفقه: اگر مرد نفقه زن را نپردازد و امکان محکوم کردن یا اجبار مرد به پرداخت نباشد.
• عسر و حرج (سختی و ناگواری): اگر ادامه زندگی مشترک برای زن دشوار و غیرقابل تحمل باشد. از مصادیق عسر و حرج می‌توان به ترک زندگی توسط مرد، اعتیاد مضر، حبس بیش از ۵ سال و سوءرفتار مستمر اشاره کرد.

اخذ رأی طلاق به درخواست زوجه یک کار سخت و تخصصی است که موسسه حقوقی رویای سبز با وجود وکلای مجرب طلاق، آمار بالای پرونده‌های موفق را در این زمینه ثبت کرده است.

۳. طلاق توافقی

در این نوع طلاق، زوج و زوجه هر دو خواستار جدایی هستند و بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی (مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت‌المثل و...) با یکدیگر توافق کامل دارند. طلاق توافقی با سهولت و سرعت بیشتری نسبت به سایر انواع طلاق انجام می‌پذیرد.

پرسش های متداول

مؤسسه حقوقی و داوری بین‌المللی رویای سبز | وکیل پایه یک دادگستری